Duke dëgjuar profesoren time të dashur Luljeta Bozo, ku ajo e shprehu qartë se jemi në një kolaps ku kushdo ka ndërtuar aty ku ka ''dashur'' dhe sa ka dashur desha ta zgjeroja më tej këtë diskutim për të ngritur një problem edhe më të madh:
E dashur profesorja ime më e mirë: Në hartimin e planeve Urbanistikë, konkretisht në qytetin e Tiranës, veçse janë evidentuar zonat fjala vjen me rrëshqitje apo çarje të tokës, por askush dhe asnjëherë nuk ka kryer llogaritjen e Vlerës së Riskut.
Këto Plane Urbanistike që janë hartuar kohë pas kohe me ndryshime sipas interesave të politikanëve kanë marrë parasysh vetëm interesat e ngushta ekonomike dhe të fitimit, por jo Vlerën e Riskut në rast se fatkeqësia natyrore ndodh.
E dashur profesore, tashmë zhvillojmë qytetin dhe Shqipërinë me të vetmen parullë:
Fitimi është i pari, pamvarësisht Riskut që kemi ne njerëzit e thjeshtë inxhiniera.
Zgjidhjet tekniko-ekonomike janë zëvendësuar me babëzi.
Opoenenca e dashur profesore nuk është siç na ke thënë, ndërgjegjje dhe profesionalizëm
Jetojmë dhe punojmë një jetë të tërë dhe mezi blejmë një apartament të vogël në katin e kreut, aty ku lëkundjet e tërmetit ndihen më shumë dhe aty ku je më afër kufirit të dy botëve.
Ndërtojmë me vend dhe pa vend pa leje, por edhe atje ku e kemi me leje, lëkundemi në troje të pa sigurta ku askush nuk të thotë cili është Risku në rast se ndodh një fatkeqësi natyrore,por vetëm çmimin për metërkatror.
Shqipëtarët gëzohen pa masë kur shtojnë numrin e kateve pa marrë parasysh riskun që i pret.
Po shkojmë drejt një modeli zhvillimi të pa studiuar dhe pa ditur riskun e këtij zhvillimi
Në një fjalim të Kofi Annan, theksohet se fatkeqësitë natyrore shpesh krijohen dhe nxiten nga dora e njeriut. Sa e vërtetë është kjo për vendin tonë? A po e eksppozojmë më shumë seç duhet vendin tonë drejt fatkeqësive natyrore? Planet tona urbanistike a e kanë marrë parasysh Vlerën e Rrezikut për Fatkeqësitë Natyrore (Riskun)? A është kryer llogaritja e riskut gjatë hartimit të Planeve Urbanistikë?
Si është vendosur ky model i zhvillimit të qytetit pa ditur sa është Risku i ndërtimit në zona të caktuara? Sa është kostoja e dëmeve materiale, dëmet njerëzore, psikologjike, ambientale etj?
Përgjigjja e kësaj pyetjeje është: ''Askush nuk e di ''
Ajo që dinë më së miri hartuesit e këtyre planeve është sa shkon fitimi për metërkatror për ç'do zonë.
Pse këto Plane Urbanistike nuk kanë marrë parasysh elementin më themelor që e bën të qëndrueshëm një Plan urbanistik dhe zhvillimin e qëndrueshëm të qytetit? Cili është ky?
Vlera e Riskut për Fatkeqësitë Natyrore për secilin model të propozuar të zhvillimit të qytetit duhet të ishte në tryezë për ç'do model dhe në bazë të kësaj vlere do bëhej përzgjedhja e varjantit me të leverdishëm të zhvillimit të qytetit
Të dashur lexues duke dashur mos t'iu bezdis,po mundohem t'ju shpjegoj sa më thjeshtë çfarë është Risku nga fatkeqësitë Natyrore dhe disa nga elementet e tij:
Rreziku (Risku) për një fenomen të caktuar, siç le të marrim tërmetin përcaktohet nga këta faktorë kryesorë:
Madhësia e fatkeqësisë për një probabilitet të ndodhjes së referuar një kohë të caktuar kthimi fjala vjen një herë në 100 vjet
Ekspozimi ndaj tërmetit që ka të bëjë me dendësinë e popullsisë,shtrirjen e qytetit, zhvillimin urban e të tjera si këto
Vurnerabiliteti ndaj tërmetit që ka të bëjë kryesisht me kategoritë e popullsisë.
Shkalla e reagimit te emergjencave civile si dhe faktorë të tjerë
Ndërkohë që përjetuam një nga tërmetet më të mëdha të këtyre dekadave të fundit dhe Zoti na e kurseu jetën këtë radhë, ajo që mbetet akoma edhe pas ç'do lëkundjeje është vepra dhe reagimi jonë ku përfshihet shoqëria, Urbanistët, Inxhinierë, Specialistët e Riskut, qeverisja dhe gjithë që marrim frymë në Shqipërinë tonë të dashur, Të gjithë Specialistët që hartojnë Planet Urbanistike nuk duhet të harrojnë:
- Jeta e njeriut është e para, ana teknike e dyta dhe fitimi duhet të jetë i treti.
Më e mira duhet ti kombinojmë anën teknike dhe ekonomike, por jeta mbetet gjithmonë e para.
*Ekspert Disaster Risk Management and Fire safety / Epoka University
Inxhinier Strukturist
Comments