Nga Sarah Parcak*
Gjyshja e autorit, e cila vdiq gjatë gripit spanjoll të vitit 1918.
Si arkeologe, unë e di se ngjarjet që ne nuk mund të kontrollojmë formojnë dhe krijojnë të ardhmen në mënyra që nuk mund t’i imagjinojmë, për më mirë dhe për keq, siç janë shpërthimi i vullkaneve, si Vezuvi në Pompei, ose Epoka e Vjetër e Akullnajave që çoi në kolaps të vendbanimit Viking në Grenlandë në shekullin XV.
Kolera, murtaja, malarja dhe shpërthime të tjera sëmundjesh shkatërruan popullsinë antike, shpesh dhe shpejt, dhe ndryshuan rrënjësisht rrjedhën e historisë njerëzore. Rezultati i epidemisë aktuale nuk do të jetë më ndryshe.
Ndërsa gjithnjë e më shumë po kërkohet të qëndrojmë në shtëpi dhe të distancohemi nga njëri-tjetri, duke ndryshuar mënyrën se si ne jetojmë jetën tonë, unë po ju tregoj një histori të një burri dhe gruaje nga Bostoni gjatë shpërthimit të Gripit Spanjoll në 1918, i cili infektoi një të tretën e popullsisë së botës dhe vrau 675,000 amerikanë.
Burri, i quajtur Harry, punonte si një agjent sigurimesh dhe gruaja, Gertrude, si mësuese.
Çifti kishte krijuar një jetë shumë të rehatshme të klasës së mesme në një shtëpi të bukur dhe kishte dy vajza.
Gertrude ishte 8 muajshe shtatzënë me djalin e saj kur Harry u prek me gripin spanjoll. Familja e saj iu lut Gertrudës që të qëndronte larg spitalit për hir të fëmijëve të saj. Ata i thanë asaj se ishte një mrekulli që ajo ende nuk ishte infektuar me gripin nga Harry.
Unë nuk mund ta imagjinoj se çfarë u krijua dhe i hipi në mendjen e Gertrude në ato çaste, pasi ajo la dy vajzat e saj nën kujdesin e të afërmve dhe shkoi në spital për të parë Harry.
Atë e kapi gripi që të mund të vdiste pranë tij (ajo lindi herët djalin e saj gjatë sëmundjes së saj; ai nuk mbijetoi). Dy vajzat e reja, të moshës 4 dhe 1, u ndanë midis të afërmve që të gjithë luftuan për trashëgiminë dhe shitën shtëpinë e bukur dhe të gjitha gjërat e këndshme që kishin.
Ruth përfundoi në një shtëpi të mirë me familjen e babait të saj, ndërsa Helen u largua nga shtëpia e një të afërmi në shtëpinë e tij, duke u përballur me abuzim dhe keqtrajtim të tmerrshëm.
Por Helen nuk u dorëzua kurrë. Ajo studioi shumë, duke u diplomuar, ndërsa merrte orë si sekretare - për fat të keq, e vetmja mundësi kjo për gratë e shkëlqyera në shkollë dhe të varfra atëherë.
Helen hyri në një punë si sekretare në një biznes ndërtimi në Connecticut dhe si shumë gra në vitet 1940, filloi t'u shkruante ushtarakëve gjatë Luftës së Dytë Botërore.
Një Nënkolonel i guximshëm në Ushtri, i quajtur Harold, mori një nga letrat e saj dhe, menjëherë i goditur nga dashuria, i shkruajti përgjigje asaj përsëri dhe, shpejt pas kësaj, erdhi për ta takuar për ta propozuar. Më 1946 lindi nëna ime, Marjorie.
Titujt për coronavirus që shfaqen tani në gazeta kanë bërë që unë të gërmoj arkivin e historisë pandemike të familjes time. Unë kam foto të Gertrude dhe Harry, stërgjyshërit e mi, në mantelin tim - thesaret arkeologjike.
Si figura nga një varr egjiptian, kokat e tyre janë kthyer në anë, me shenjat më të vogla të buzëqeshjeve në qoshet e gojës së tyre.
Shikoj foton bardh e zi të Gertrude me një përzierje frike dhe faji - frikë sepse ajo duket si binjakja ime e hershme e shekullit 20; faj, sepse unë jam këtu në moshën 41 vjeç, dhe ajo ishte zhdukur në 26 vjeç.
Pa vdekjen e saj të hershme, unë nuk do të ekzistoja. Gjyshja ime mund të ishte rritur e lumtur dhe e dashuruar në Boston, me kërkues të pafund në cilindo universitet ku mund të merrte pjesë si vajzë nga një familje e shkolluar e klasës së mesme. "Pse e bëtë atë gjë Gertrude?" E kam pyetur shpesh foton.
Ajo vështron sytë mbrapa, e habitur që ende nuk e kuptoj.
Tani, ne qëndrojmë në gjendjen tonë të paqartësisë përballë një pandemie globale më shumë se 100 vjet më vonë.
Epidemiologët mund të përpiqen të parashikojnë një numër të mundshëm të çështjeve në të gjithë botën, por do të ketë siguri vetëm për efektet totale të pandemisë, pasi të përfundojë.
Ekspertiza ime arkeologjike nuk mund të parashikojë të ardhmen, por më jep një perspektivë mbi të kaluarën që mund të jetë e dobishme në këtë moment:
"Rezistenca njerëzore përballë fatkeqësive natyrore është befasuese dhe duhet të na japë shprese jo të vogla kjo gjë"
Unë kam mbajtur mjaft fragmente të lashta të qeramikës midis shumë të tjerave për t'ju thënë që historia është formuar në mënyrë të barabartë nga ngjarjet madhore të natyrës dhe zgjedhjet e thjeshta për jetën që bëjmë çdo ditë.
Mesazhi i tregimit të stërgjyshërve të mi është identik me mesazhin që tregojnë mijëra kultura të lashta të njohura me mbetjet e tyre arkeologjike:
"Ne jetuam, dhe i donim, për aq kohë sa mundëm. Mund të duam të jetojmë më shumë, duke e ditur se do të ketë të ardhme, pa marrë parasysh çfarë, rezultate të paparashikuara për fëmijët tanë, dhe për pasardhësit mund të ketë që nuk mund t'i imagjinojmë.
*Sarah Parcak është autori i "Arkeologjia nga hapësira: Si e ardhmja formon të kaluarën tonë".
Burimi: The Boston Globe
Comments