Pergatiti & Editor: Marisa Kotobelli
Në të gjithë Shtetet e Bashkuara, njerëzit janë duke luftuar pandeminë COVID-19 duke u tërhequr nga hapësirat publike dhe duke qëndruar në shtëpi, duke lënë vende qe dikur ishin normalisht te populluara si Rruga e 42-të në Midtown Manhattan të shkreta.
Ndërsa ingranazhet e botës jane vendosur ne levizje për të ndaluar kete virus, një pyetje qe mbetet në mendjen e shumë njerëzve:
Kur do të përfundojë pandemia e koronavirusit - dhe distancimi shoqëror ?
Askush nuk e di me siguri, por me siguri nuk do të ndodhë së shpejti. Këtu mund të dimë kur mund të jemi të sigurt të dalim nga shtëpitë tona dhe të rifillojmë jetën normale.
Pothuajse me siguri do të marrë imunitetin e popullates për t'i dhënë fund pandemisë.
Shumica e ekspertëve thonë se ne kemi kaluar pikën kritike të virusit, siç kemi bërë me SARS dhe MERS. Kjo do të thotë që COVID-19 është këtu për të qëndruar, dhe pandemia do të përfundojë vetëm me imunitetin e popullates.
Imuniteti i popullates përshkruan se çfarë përqindje e një popullate duhet të jetë imune ndaj një sëmundje ndaj popullatës në tërësi për t'u mbrojtur nga shpërthimi i asaj semundjeje.
Pragu i saktë varet nga infektiviteti i sëmundjes, i përfaqësuar nga numri themelor i riprodhimit, i quajtur R0 .
Kur shfaqet një virus i ri, askush nuk është imun ndaj tij. Një virus shumë i transmetueshëm, si koronavirusi pas pandemisë aktuale, mund të përhapet si perhapen flaket e zjarrit, duke djegur shpejt përmes flakës një popullsi krejtësisht joimune.
Por, sapo njerëzit krijojne imunitet, virusi futet në sistemin mbrojtes imunitar dhe kete faze shkencëtarët e quajnë pragun e imunitetit të tufës.
Deri në dy të tretat e një popullate do të duhet të infektohen për të arritur atë prag.
Vlerësimet e tanishme vendosin R0 të koronavirusit midis dy ose tre, që do të thotë se dikush me COVID-19 tenton, mesatarisht, të infektojë dy ose tre persona të tjerë.
Ndërsa ky numër mund të ndryshojë bazuar në sjelljen tonë, studiuesit vlerësojnë se pragu i imunitetit të popullates për COVID-19 është rreth një e treta deri në dy të tretat e çdo popullsie të caktuar. Në të gjithë botën, kjo do të thotë qe duhet te infektohen diku nga 2.5 miliardë në 5 miliardë njerëz që të krijojmë imunitet.
Shkencëtarët nuk janë akoma të sigurt se sa kohë personat e infektuar me COVID-19 mbesin imunë, por deri më tani duket se ata nuk janë riinfektuar ne kohe te shpejte.
Lënia e virusit të zhvillohej përmes popullsisë do të ishte menyra më e shpejtë.
Njerëzit fitojnë imunitet kundër një virusi nëpermjet dy mënyrave:
- Duke u infektuar nga virusi dhe shëruar, duke fituar keshtu njëfarë niveli të mbrojtjes së antitrupave
- Ata marrin një vaksinë kundër virusit.
Meqenëse një vaksinë do të paktën 12-18 muaj qe te jetë gati, mënyra më e shpejtë për të krijuar imunitetin e popullates do të ishte të lejonim që virusi të perhapej përmes popullatës së botës pa kriter.
Sipas një raporti të 16 Marsit të publikuar nga studiuesit në Imperial College London, në Shtetet e Bashkuara, pandemia do të arrinte kulmin në rreth tre muaj me këtë skenar.
Por ....
Kostot njerëzore të një strategjie të tillë do të ishin dërrmuese.
"Rreth 2 milione amerikanë do të vdisnin vetëm nga infeksioni, sipas të njëjtit raport.
Rreth 81 përqind e popullsisë amerikane do të infektoheshin" - vlerëson ekipi.
Të moshuarit dhe ata me semundje te tjera do të goditeshin më rëndë, por edhe të rinjtë mund të pësonin një sëmundje të rëndë.
Dhe kapaciteti i spitaleve amerikanë do të tejkalohej që në javën e dytë të Prillit, dhe përfundimisht do kerkonte 30 herë më shumë shtretër të kujdesit special siç ekzistojnë aktualisht, vlerëson ekipi.
Ndërsa ende nuk dihet shumë për virusin, shumica e ekspertëve pajtohen me këtë pamje të përgjithshme.
- Kosto financiare për të vonuar perhapjen dhe per ta ngadalësuar përhapjen e virusit mund të jenë katastrofike, përfundojnë studiuesit.
Kjo është arsyeja pse vendet në mbarë botën janë duke provuar strategji të ndryshme për shuarjen e rasteve, duke e zvogëluar kurbën eksponenciale të pandemisë dhe duke zvogëluar shtrimet masive në spitale. Këto masa kryesisht përbëhen nga distancimi strikt social të tilla si: mbyllja e shkollave, anullimi i ngjarjeve të mëdha publike dhe inkurajimi i njerëzve për të punuar nga shtëpia nëse është e mundur.
Distancimi social zvogëlon vdekjet por vonon krijimin e imunitetit të popullatës.
Rrjeti i domosdoshëm i një distancimi të suksesshëm shoqëror është që arritja e imunitetit të popullates të vonohet ndërsa zvogëlohen rastet, thotë Michael Mina, një epidemiolog në Universitetin e Harvardit T.H. Shkolla e Shëndetit Publik Chan në Boston.
- Edhe nëse kolektivisht parandalojmë një rritje në javët e ardhshme, - thotë ai, virusi mund të rindizet sapo të hiqen kufizimet.
"Në mungesë të një imuniteti të fortë të popullatës në nivelin e popullsisë, ne kemi rrezik për një valë të dytë të epidemisë," thotë Mina.
Distanca sociale do të duhet të zgjasë 1 deri në 3 muaj minimumi, potencialisht edhe më gjatë.
Administrata Trump në 16 Mars bëri thirrje për një distancim të konsiderueshëm shoqëror për të paktën 15 ditët në vijim. Por shumica e ekspertëve presin që masa të tilla do të duhen të vendosen në Shtetet e Bashkuara për një deri në tre muaj, minimumi.
Mund të bëjmë një pushim të madh nëse përhapja e virusit ngadalësohet me ardhjen e motit të ngrohtë, megjithëse deri më tani nuk ka asnjë indikacion se kjo do të ndodhë.
"Kjo do të ishte një goditje në shenjë e madhe e fatit," thotë Maciej Boni, një epidemiolog në Universitetin Penn State, dhe mund të lejojë që më shumë njerëz të kthehen në punë sapo numri i rasteve të reja të fillojë të bjerë.
Mbajtja e shkollave të mbyllura dhe inkurajimi i njerëzve që përgjithësisht të qëndrojnë në shtëpi mund të stopojë pandeminë pas pesë muajsh, sipas raportit të Imperial College London.
Por, pasi të hiqen kufizime të tilla, virusi do të kthehej, vrullshëm.
"Derisa të vihet në dispozicion një vaksinë, potencialisht në 12 deri në 18 muaj, raporti argumenton se masat kryesore për distancimin shoqëror janë të nevojshme.
Por ndryshime të tilla drastike në jetën e përditshme mund të jenë të vështira për tu mbajtur, thotë Boni.
Testimi më i thjeshtë dhe i përhapur diagnostikues mund të lehtësojë nevojën për një distancim të gjerë shoqëror.
Nëse një izolim i tillë i rreptë mund të ruhet për muaj me radhë nuk dihet. "Asnjëherë nuk jemi përballur me diçka të tillë më parë," thotë Caitlin Rivers, një epidemiolog në Qendrën Johns Hopkins për Sigurinë Shëndetësore.
Kostot ekonomike do të ishin të mëdha, veçanërisht për familjet më të rrezikuara të shoqërisë.
"Por unë nuk jam i gatshëm të heq dorë nga mësimet nga vendet si Koreja e Jugut dhe Tajvani," thotë Rivers. "Ata kanë treguar që virusi mund të izolohet lokalisht përmes distancimit të përgjithshëm shoqëror shoqëruar me testime të gjera, izolim të rasteve dhe gjurmim të kontaktit."
Koreja e Jugut, për shembull, raportoi numrin e saj më të madh të prekjeve të reja, 909 më 29 shkurt. Që atëherë, numri është ulur në mënyrë të vazhdueshme. Më 24 mars janë raportuar vetëm 76 raste të reja.
Ndërsa Shtetet e Bashkuara po ndjekin strategjinë e testimit, aktualisht nuk mund të testojnë aq gjerësisht dhe virusi mumd të përhapet në mënurë të paditur në të gjithë vendin. Derisa të rritet ky kapacitet për testim në mënyrë të konsiderueshme, i vetmi mjet që Shtetet e Bashkuara kanë për të ngadalësuar përhapjen e virusit është distanca sociale masive.
Ndërsa qëndrimi në shtëpi shpresohet që të dobësojë epideminë, Boni, Rivers dhe Mina të gjithë thonë se është e rëndësishme të përdoren muajt e ardhshëm për të zgjeruar me shpejtësi infrastrukturën e testimit, duke forcuar edhe sistemet e kujdesit shëndetësor.
Testimi lejon zyrtarët e shëndetit publik të identifikojnë raste të reja dhe t'i izolojnë ato, ndërsa gjurmojnë dhe testojnë kontaktet e tyre sa më sh
pejt që të jetë e mundur.
Testimi dhe izolimi i kontakteve të mundshme para se të shfaqin simptoma është thelbësore, pasi që pandemia duket se përhapet nga njerëz që nuk e dinë se janë të sëmurë.
Do të ishte "sikur të kthehemi në fillimin e shpërthimit " thotë Mina.
Me pak fat, një qasje e tillë mund të mbajë shpërthimin derisa një vaksinë krijon imunitet të tufës.
Mundësia e një programi të tillë varet nga shumë ndryshore të panjohura. Së pari, do të kërkonte humë më tepër teste sesa ka aktualisht në dispozicion. Kërkon gjithashtu gjurmim të rreptë dhe të shpejtë të kontaktit pas një rasti pozitiv, i cili nuk është detyrë e vogël.
Disa vende kanë përdorur të dhëna për përcjelljen e telefonave celularë për të ndihmuar këtë proces.
Një e panjohur e madhe: A janë të qëndrueshme të gjitha këto përpjekje?
Në këtë pikë, ka ende shumë të panjohura për të ditur se si - dhe kur - do të arrijmë imunitetin e popullatës.
Në javët e ardhshme, epidemiologët do të ndjekin nga afër numrin e rasteve të reja të Sh.B.A-së, si dhe numrin e përgjithshëm të testeve për të kuptuar nëse distancimi social funksionon në një rajon të caktuar apo jo.
Autori i shkrimit
Jonathan Lambert
Comments