Nga Fiona Schultz
Fiona ofron një vështrim me te ri të narrativës së shoqërisë ndaj aftësisë së kufizuar dhe sesi ne të gjithë mund të zhvillojmë qasje alternative ndaj saj.
Kështu eshte fakti që, unë kam MS. Jam sëmurë tani. Jam invalid dhe Unë jam problemi dhe duhet të ndjehem mirënjohës për çfarëdo bamirësie apo shoqërie që më tregon sepse gjithçka ka të bëjë me mua - individin.
Po kështu me njerëzit që kanë lindur me aftësi të kufizuara - ekziston besimi se ata nuk janë ashtu siç 'duhet të jenë'. Të gjithë njerëzit me aftësi të kufizuara duhet të pranojnë pohimin se gjithçka është mbi ne. Çdo problem me të cilin përballemi është problemi ynë, sepse u sëmurëm ose u aksidentuam ose kemi lindur ‘gabim’. Por, nëse e gjithë kjo është thjesht një mit? Po sikur të mos jemi anormal? Po sikur të jemi në të vërtetë një pjesë normale e spektrit shumë të gjerë të larmisë njerëzore? Kjo do të na bënte të gjithëve 'normalë', dhe problemet me të cilat përballemi nuk do të ishin tashme problemet tona individuale, por problemet njerëzore ose shoqërore.
Narrativa dominuese e aftësisë së kufizuar
Unë e përdor termin 'rrëfim' qëllimisht sepse në thelb është vetëm një histori. Jo një lloj realiteti të pakundërshtueshëm dhe sigurisht jo në asnjë mënyrë të mbështetur në prova. Problemi është se rrëfimi dominues është një histori shumë e përhapur. Ne kemi narrativa (rrefime ) dominante të imponuara mbi ne që nga momenti kur mësojmë të komunikojmë (ndoshta edhe para kësaj). Këto janë rregullat e pashkruara ’të sjelljes se pergjithshme’, ajo që ‘të gjithë e dinë’ ... etj. Rrëfimet me të vërtetë tinëzare janë ngulitur aq thellë saqë njerëzit as nuk e dinë se janë atje - shpesh nuk mund t'i shohim për t'i pyetur. Kjo përfshin narrativën mbizotëruese të aftësisë së kufizuar.
Narrativa mbizotëruese e aftësisë së kufizuar në shoqërinë tonë është modeli mjekësor dhe ka qenë dominant për një kohë të gjatë. Ky model e ka origjinen me gjykimin e mjekëve ose profesionistëve të tjerë të mjekësisë. Ata janë ata që vendosin se çfarë është normale dhe çfarë është anormale brenda diapazonit të diversitetit njerëzor. Ata që vlerësohen ‘anormalë’ etiketohen si ‘invalidë’. Supozohet se aftësia e kufizuar në mënyrë të pashmangshme zvogëlon cilësinë e jetës së një individi dhe mënyra e vetme për ta zgjidhur këtë është përmes ndërhyrjes mjekësore. Qëllimi i vetëm është rregullimi ose përmirësimi i aftësisë së kufizuar në mënyrë që njerëzit të jenë sa më normalë që të jetë e mundur. Kjo qasje i bën njerëzit përgjegjës për paaftësinë e tyre, pasi ndodhet vetëm brenda trupave të tyre fizikë.
Të bëhesh 'normal'
Një efekt anësor i kësaj qasjeje që kam përjetuar personalisht është se kur ilaçi nuk mund të më rregullonte, njerëzit ishin të pasigurt se si të më trajtonin. Unë nuk jam një i rritur normal dhe nuk mund të kthehem në një. Kam zbuluar se njerëzit që shpesh kuptojnë mirë se nuk po trajtojnë mua si një fëmijë të përjetshëm ’.
Siç rezulton, unë nuk jam shumë i mirë në të qenit fëmijë pasi kam qenë një i rritur i aftë për një kohë të gjatë. Eshtë shumë zhgënjyese; Unë dua të them gjëra të tilla si, ‘Më flisni edhe një herë me bisede si nje foshnjë dhe do të jeni shumeeee injorant për aftësitë e mia, por shumë faleminderit për të gjithë ndihmën tuaj.
’Ju e shihni, se në këtë rrëfim nuk lejohemi të zemërohemi. Ne gjithmonë duhet ta bëjmë luftën e mirë për të qenë normale. Gjithmonë jini të lumtur dhe optimist dhe përjetësisht mirënjohës për gjithçka që është bërë për ne, pavarësisht nëse është kërkuar konsulta jonë, apo kërkohet ndihma. Ne gjithashtu duhet të jemi më të mirë dhe të arrijmë më shumë sesa ‘normalët’ për të justifikuar vlerën tonë si njerëz
Zhvillimi i rrëfimit (narratives) alternative
Fatmirësisht, është e mundur të zhvillojmë narrativa alternative. Çështja është se së pari narrativa dominante duhet të ekspozohet, shqyrtohet, dhe më pas hidhet poshte ose ndryshohet. Kjo nuk është një gjë e lehtë për tu bërë - mbani në mend se ne kemi qenë të ekspozuar ndaj të njëjtës socializim në narrativën dominuese si të gjithë të tjerët. Shpesh ne qëndrojmë në mënyrën tonë. Për ta luftuar këtë, unë kam një mantër nga Michael White: 'Personi nuk është problemi, problemi është problemi'. Pasi të marrim veten si problem nga ekuacioni, çfarë ka mbetur? Problemi është ndërveprimi midis aftësisë së kufizuar dhe shoqërisë pasi informohet nga narrativa dominuese.
Ky problem adresohet nga modeli shoqëror i aftësisë së kufizuar. Ky model ndodh në forma të ndryshme, por në thelb të tij është besimi se është normale që njerëzit të jenë me aftësi të kufizuara. Gjithmonë ka pasur njerëz me aftësi të kufizuara në shoqëri dhe do të jenë gjithmonë. Nuk është e mundur që çdo njeri të jetojë tërë jetën e tij pa përjetuar çështje shëndetësore, përveç nëse vdesin kur janë të rinj dhe të shëndetshëm. Kjo do të ishte një tragjedi shumë më e madhe sesa marrja e MS.
Për ta ilustruar këtë në nivelin më të thjeshtë, merrni parasysh një restorant në krye të një shkalle pa ndonjë mundësi alternative për karriget me rrota. Si Ambasador i OMS, ky është një problem që kam hasur kur përpiqem të organizoj takime ne nje tavoline te rrumbullaket. Në një nivel më të gjerë, ky është një problem me të cilin një nga anëtarët tanë të Parlamentit duhet të përballet kur shkon për të punuar në Parlament - ai është ngritur lart shkallëve. Kjo është sa e përhapur dhe e pranueshme është kjo çështje në shoqërinë time (gjërat mund të jenë të ndryshme në tuajat). Thjesht pranohet që problemi është personi që ka probleme të lëvizjes. Nëse e nxjerrim personin nga problemi, cili është problemi që mbetet? Eshtë e qartë se është ndërtesa, ajo duhet të ketë mundesi aksesi edhe me karrocë. Problemi shtrihet përtej kësaj: Eshtë brenda sistemit arsimor që trajnoi arkitektin për të projektuar një ndërtesë që nuk mund të akesohet nga e gjithë popullsia. Eshtë me këshillin lokal që lëshoi lejen për të ndërtuar një ndërtesë me këtë mangesi. Eshtë me popullsinë që zgjodhi këshillin dhe përfaqësuesit më të lartë të cilët mbyllin syrin nga mungesa e aksesit, dhe për këtë arsye veçimi, që na rrethon çdo ditë. Problemi është rreth nesh por ne (personat me aftësi të kufizuara) nuk jemi problemi.
Ky problem i veçantë duhet të zgjidhet në mënyrë retrospektive me ndërtesat aktuale, si dhe me ndryshimin e kërkesave për leje ndërtimi. Argumentet kryesore që kam parë kundër këtyre kërkesave janë financat dhe trashëgimia kulturore. Asnjëra nga këto nuk qëndron.
Në Australi, kërkesat për shëndetin dhe sigurinë në punë i tejkalojnë të dyja. Kur dikush që është me aftësi të kufizuara të lëvizjes duhet të hyjë në një ndërtesë përmes shkallëve, thjesht nuk është e sigurt. Unë do të pranoj se nuk kam hulumtuar se si Akti ynë i Diskriminimit merret me ndarjen ndaj një pjese të popullsisë në shoqërinë tonë, por jam shumë i sigurt se nuk do ta mbështeste atë.
Kur sfidat shtrohen kështu, mund të duket mbizotëruese dhe e komplikuar. Kështu nuk e kam synuar dhe nuk është se si ka ndikuar tek unë. Aftësia ime për të identifikuar dhe refuzuar narrativën mbizotëruese në shoqërinë time në të vërtetë më ka ndihmuar të ruaj identitetin dhe vetëvlerësimin tim. Kemi mjaft probleme. Ne nuk kemi nevojë të merremi me problemet tinëzare gati të padukshme që na hidhen çdo ditë.
Comments