Zade Kuqi
Një vesë mëngjesi ka kryer një pamje sikur në rastin kur piktori pa mëdyshje për mundësinë e realizimit të temës, por me pasion pune dhe kot fare hedh një masë ngjyre, ndërsa e shpërndanë atë së krijuari ca si forma figurash, pastaj ndërron mendje dhe e kthen ngjyrën në një dukje sipërfaqeje, pa identitet logjik dhe pret e hesht prapë. Ngjyra duket si një murg i molisur që pret kot.
- Është plotësisht e pamundur ose, thënë më mirë, është me një shpresë të vogël. U ngrit, u ul prapë. Ngriti kokën papërcaktueshëm, deshi të hedh ndonjë hap, por u ndal. Heshtje.
- Hmmm,- ia ktheu tjetri, - si na qenka?
- Se ti më do shumë, shumë.
Foli, por e shikoi pse qëndronte si një pikturë e kryer plotësisht, e cila tashmë është një qenie dhe kërkon të ketë marrëdhënie me njerëz.
Mbylli sytë, teksa i kaluan mornica trupit. Preku lehtas barkun me duar. Shkoi njëren dorë në një pjesë të zambakëve vjeshtor ngjyrë portokallie asnjanëse dhe kaf të ikur, të cilët po e kryenin sezonin e hapjes dhe po ngushëllohej që i kishte ende në vazo. Ai mbante njëren dorë mbi njërin sy.
Pastaj prapë një copë herë ra heshtje.
Zambakët sikur ecën e vanë në skaj dhome, aty pranë dritares.
Ajo trokiti me nyjet e gishtërinjve në dorën e mbledhur grusht, me aq sa mundi, meqë e ndjente fuqinë e saj të pakët, në një derë të ulët druri, pasi që iu krijua përshtypja se dera duhet të ishte mjaft e rëndë dhe e trokitura, po t’mos ishte e fortë, s’do të arrinte të dëgjohej nga brenda.
Prapa derës u dëgjua një zhurmë. Ajo nuk priti më, vuri dorën mbi rezën e metaltë dhe e tërhoqi atë nga brenda.
Dhoma ishte, ashtu si kohë më parë e kishte lënë ajo. Te dritarja që pamja nxirrte mbi një kopsht të mbjellur me lloj-lloj trëndafilash, rrinte ulur poeti me duart e mbështetura mbi një tavolinë druri në formë katrore.
Te këmbët e tij rrinte shtrirë një qen race Sharri. Dukej sikur të dy koteshin në një gjumë pasditeje. Qeni nuk lëvizi fare, vetëm sa hapi e mbylli sytë. Më nuk po puliste sytë. “E njeh erën time”, mendoi ajo me vete.
Sapo hyri brenda, asaj ju ngjallë kompleksi i pafund i refleksioneve. Sapo shkeli në dysheme dhe hodhi disa hapa, ajo thirri, “mjeshtër!” Pasi pushoi një copë herë, e habitur, vazhdoi:
- Poet, Homer, e di që e përvetësove kohën dhe ajo nuk mundi të degradonte as shpatullat tua, as hapat, as kreshtën e tërë të kokës, por, megjithatë, shpagimin po të shoh, prandaj, ç’të ketë ndodhur, kur shoh që pamjet të ikin nga vështrimi i plotë?
- Më lanë sytë. Nuk deshi perëndia të jetë neutrale; as me ne nuk u shfaq e favorshme, as të panjohurës nuk i dha përparësi me peshë në duar,- u përgjegj ai, ndërsa po vërtiste gishtat e duarve nëpër ballë e tërë fytyrën. Kishte një qetësi të çuditshme në zërin e tij. Sikur kishte përshkuar gjithë rrugët e panjohura dhe tashti po rikonciponte gjërat nga e para që t’u jipte ushqimin rrënjëve të përhershme. Brenda asaj qetësie rrinte i burgosur pikëllimi i tij.
Ajo bëhej si një masë shenjash gjuhësore ose si një heshtje që kur hesht ritmi narrativ, ai ritëm, në të vërtet nuk rri kot, nuk hesht, sepse kalon duart mbi tekst redaktori gjuhësor. Ajo kish hulumtuar, kish shenjuar e ndjerë gjëra pa fund.
- Ku ishe kaq gjatë?- U dëgjua në atë heshtje nemitëse zëri i tij.
- Ku nuk isha dhe cilat kopertina e zëra nuk dëgjova. Rrugës për këtu i rashë edhe nga Amanita...Humba dhe ca ditë atje.
- Si ishte udhëtimi detrave; e takove mjeshtrin tjetër të dherave prapa oqeanit pa fund?- vazhdoi mjeshtri me një zë, mes gëzimit dhe dëshpërimit.
- Rruga qe shumë e mundimshme, rrugë detesh më, pastaj në Buenos Aires nuk ishte dhe aq lehtë ta gjeja bibliotekën, ku kalonte i mbyllur shumicën e orëve dhe të ditëve, vetëm me asistenten dhe të dashurën e tij, mjeshtër Borhes. Pastaj më duhet të të them se edhe ai këto kohë të fundit, thuaja po mbetej pa shqisën e shikimit. Çdo gjë e sheh të mbështjellur si me një lloj siluete dhe Borhes ka zgjedhur të shkruajë Palimpsest. Asistentja dhe e dashuna e tij njëkohësisht, vazhdon të lexojë për të, ashtu si do të bëjë edhe unë për ty, gjersa po katandis realiteti yt pamor... Prej tij solla vetëm utopinë e një burri, pa shqetësim se mos kjo gjë po e lodh.
Për utopinë ishin shfaqur shumë përkufizime, traktate, ëndrra, synime... Njëra palë e shfaqte realizim të mundshëm, sepse bota qe mbushur me hulumime pa fund dhe përkufizimet standarde filozofike e fantazmat narrative kishin kullotur mendjet kudo ku kishin parë dhera me bar e llokoçitje ujërash e barkash. Donin të kthenin udhëtimet dhe mjetet e navigacionit në shpejtësi dhe thyerje të mëdha, së injoruari ligje, kode...ndërsa nga romaku Dante solla diçka më shumë!
Tashmë qeni qe ngritur në këmbë dhe pasi që u shtriq, vuri buçkën e kafkës mes duarve të tij me kërkesën qe mjeshti t’ia kruante atë edhe duke ia përkëdhelur në shenjë dashunie.
- Do të lexosh diçka për mua?- Pyeti mjeshtri gruan e re, të cilën nuk arrinte ta dallonte se si mund të dukej tash pas kaq kohe udhëtimi detrave e të cilën ai e mbante si xhevahirin me të shtrenjtë në shpirtin e tij dhe që në mes të dhomës vazhdonte të rrinte në këmbë.
- Si jo,- ia ktheu ajo me një zë plot siguri e dashamirësi e vazhdoi,- po filloj me Dantën, pastaj do të shkruaj në vazhdim këngët e dinakut Odise që do të m’i rrëfesh ti çdo ditë nga pak. - Më duhet të të them edhe këtë se në rrugë e sipër kënaqësia qe tepër e madhe dhe trishtimi po kaq i madh. Kam një të çuditshme vjeshtë në zemër. Në Gjermani u përpoqa të takoja edhe Marksin, por praktikat e teorive të tij po e hedhnin në studime akoma dhe më të mëdha, ndësra i mungone koha kaq shumë! Më thanë se ai ishte i zënë me rrjedhat e punëtorëve në fabrika të Anglisë e malet pa fund të të dhënave të reja që po mbinin çdo ditë; qe dhe në shkrim e sipër të Manifestit, traktatit kozmik.
- Të kujtohet se ç’ndodhi më pastaj?
- Po kthehesha drejt jugut që është thelbi tokësor i planetit. Më pëlqen mendimi që dëgjova nga një poet francez, kur i përgjigjet De Radës: “Poezia ka lindur në brigjet tuaja dhe atje duhet të kthej.” Them, duhet bërë tëra punët dhe këto brigje të jenë pelegrinazhi i gjeneratave. Vende pa fund e harta pa fund të prera e të shkyera.
Nuk ka rrugë tjetër, nuk ka kohë tjetër, por, a thua, vetëm kohë e këtyre mëkateve botërore? Mos kujtojnë se janë këto mëkate që duhet rikomponuar me sy e duar e shpirt engjëllorësh?... Jooo! Këto sende pa qenie të gjallë nuk reflektojnë shpirtrat e këtyre dherave.
Ajo i kapi duart e tij dhe i afroi te gjoksi e shtrëngoi fort. Deshte t’i thoshte që vërtet bëhet fjalë për vetë shëndetin e jetës së botës e njerëzimit. Duke ditur se sa pranverë ka brenda plagëve të papara të fjalëve të tij, heshti e duart e tij në gjoksin e saj po i shtrëngonte e shtrëngonte.
Comments