Atë ditë sapo u ktheva nga puna si përherë.
Tek kafja e zakonshme, pashë grumbull – grumbull njerëzit sikur kishte ndodhur ndonjë vaki.
Ata ishin ulur në tavolina dhe po bisedonin për tërmetin që sapo kishte ndodhur në Tiranë. Dikush thoshte se ishte 4.7 shkalla Richter. Insituti Sizmologjik Shqiptar e përcaktoi 4.3 shkalla Richter.
Njerëzit s’po mbusheshin me frymë nga tmerri dhe frika e së nesërmes.
Ndërkohë vajza ime e vogël, me shaka thërriste - Ra tërmet, ra tërmet…u sëmur toka
E dashur bija ime, Toka sëmuret ndonjëherë dhe vërtetë ka nevojë të qetësohet dhe të shërohet. Ashtu sikurse retë na japin shiun, bimët rriten, frutat na mbushin me energji.
Cdo gjë ka një ligjësi në këtë tokë, madje edhe vetë Toka. Ligjet nuk i vendosim ne, pasi askush nuk na pyeti kur na hodhi në Tokë.
Të gjithë të trembur dhe me sytë gjithë shpresë dëgjonim sizmologun, sikur të fliste vete profeti.
Shqiptarët tërësisht të painformuar për fatkeqësitë natyrore, dalin rrugëve masivisht sa herë që toka dridhet pak, pa e ditur se kjo energji që clirohet vetëm të përkund pak dhe as gjumin nuk ta prish në shumë raste.
Edhe po ta prishi gjumin dhe lëkundi pallatin, Inxhinieri projektues ka menduar për atë ditë mos u shqetëso. Të gjitha ndërtimet që janë bërë në Shqiperi sipas Standarteve Europiane ( Eurocode ) I rezistojnë një termeti jo me pak se 9.5 – 10 ballë. Në këto nivele nuk pritet kolaps i objektit.
Tirana historikisht dhe nga studimet nuk e kalon 8 balle sipas MSK 64.
Tërmet fjala katastrofik konsiderohet ai i shkallës XI sipas MSK 64.
Deri në X ballë, strukturat betonarme nuk pritet të pësojnë shembje, nëse ato janë projektuar dhe zbatuar sipas standarteve europiane.
Jo për cdo lëkundje ja vlen të shqetësoheni dhë të merrni arratinë dhe të dilni nga ndërtesa.
Më poshtë po ju japim një përshkrim përmbledhës edukues për shkallët e ndryshme në Ballë sipas MSK64 dhe efektet e mundshme:
( MSK 64 Shkalla e ndjeshmerise dhe Pershkrimi i efekteve )
I- Balle: I paperceptueshem
Nuk është ndjerë,por është regjistruar vetëm nga sizmografët. Asnjë efekt nuk në objektet. Nuk ka dëme në ndërtesa.
II- Balle: Veshtirë i perceptueshëm
Eshtirë i perceptueshëm.
Ndihet vetëm nga individë që janë pushim dhe ne kontakt me tokën.
Asnjë efekt në objekte. Nuk ka dëme në ndërtesa.
III- Balle: I dobet
Ndihet brenda në shtëpi nga disa njerez.
Objektet e varur lëkunden pak. Nuk ka dëme në ndërtesa.
IV- Balle: I vezhguar (ndihet) gjeresisht
Ndjehet në ambiente të mbyllura nga shumë njerez dhe jashtë shumë pak. Disa njerëz reagojne, duke u zgjuar nese jane ne gjume.
Dridhjet jane te moderuara. Vëzhguesit ndiejnë një dridhje të lehtë ose lëkundje të ndërtesës, dhomës, shtratit, karriges, etj.
Objektet e varura lëkunden.
Mobiljet e lehta dridhen dukshëm në disa raste.
Nuk ka dëme në ndërtesa.
V Balle: Fortesi e moderuar
Ndihet mjaft fortë nga brenda dhe nga shumë njerëz, jashtë.
Disa njerëz janë të frikësuar dhe vrapojnë jashtë.
Shumë njerëz të fjetur zgjohen. Vëzhguesit ndiejnë një lëkundje të fortë ose lëkundje të të gjithë ndërtesës, dhomës ose mobiljeve.
Objektet e varura lëkunden në mënyrë të konsiderueshme.
Dyert dhe dritaret lëkunden hapen ose mbyllen. Në disa raste prishen panelet e dritareve.
Lëngjet tunden dhe mund të derdhen nga ena nese jane të mbushura plotësisht.
Kafshët në ambiente të mbyllura mund të bëhen të bezdisura dhe jashte kontrollit.
Dëmtime të lehta në disa ndërtesa të ndërtuara dobët.
VI - Balle: I forte
Ndjehet nga shumica në shtëpi dhe nga shumë njerez qe jane jashtë. Disa persona humbasin ekuilibrin e tyre.
Shumë njerëz janë të frikësuar dhe vrapojnë jashtë.
Objektet e vogla mund të bien dhe mobiljet mund të zhvendosen.
Enët dhe enët prej qelqi mund të thyhen.
Kafshët në fermë jane të frikësuara.
Dëmtimi i dukshëm në strukturat e muraturës, çarje në suva.
Carje të izoluara në tokë.
VII - Balle: Shume i forte
Shumica e njerëzve janë të frikësuar dhe përpiqen të vrapojnë jashtë. Mobiljet janë zhvendosur dhe mund të rrëzohen.
Objektet bien nga raftet.
Dëmtime serioze në ndërtesat më të vjetra, oxhaqet e muraturave shemben.
Rrëshqitje te vogla të dheut.
VIII - Balle: Demtues
Shumë njerëz e kanë të vështirë të qëndrojnë në këmbë, madje edhe jashtë. Mobiljet mund të rrëzohen.
Valët mund të shihen në tokë shumë të butë.
Strukturat e vjetra shkatërrohen pjesërisht ose krijojnë dëme të konsiderueshme. Carje të mëdha që hapen, rreshqitje shkembinjsh.
IX- Balle: Panik i përgjithshëm.
Njerëzit bien me forcë në tokë.
Efekti i Valëve shihet në tokë të butë. Struktura jashte standardit shemben. Dëm thelbësor i strukturave të ndërtuara mirë.
Tubacionet nëntokësore shpërthejne. Carje ne tokës, rrëshqitje të dherave të tokës.
X- Balle: Shkaterrues
Ndërtesat me murature mbajtese shkaterrohen dhe muratura mbushese. Rrëshqitje masive te tokes. Pellgjet ujore mund të përmbyten, duke shkaktuar përmbytje të zonave përreth dhe formimin e pellgjeve të rinj ujorë.
XI-Balle: Katastrofik
Shumica e ndërtesave dhe strukturave shemben. Çrregullime të shumta të relievit të përhapura në tokë. Mund të ndodhë edhe tsunami.
XII - Balle: Shume katastrofik
Të gjitha strukturat sipërfaqësore dhe nëntokësore shkatërrohen plotësisht. Peisazhi ndryshojne përgjithësisht, lumenjtë ndryshojnë rrjedhjen, tsunamis.