Editor: Marisa Kotobelli
Tashme kemi dy studime të botuara të Premten e kaluar në revistën Emerging Infectious Diseases, pjese e Qendres për Kontrollin dhe Parandalimin e Sëmundjeve. Keto studime u përpoqën të llogarisnin rrezikun e vdekjes nga COVID-19, sëmundje kjo e shkaktuar nga koronavirusi SARS-CoV-2. Kështu, studiuesit shfaqën skenarët optimistë dhe pesimistë për pandeminë. Dr Kenji Mizumoto nga Kiotos Unviersity dhe Dr Gerardo Chowell nga Universiteti Shtetëror i Xhorxhias ekzaminuan rrezikun për vdekjen në Kinë nga fillimi i shpërthimit deri në 11 shkurt. Studimet u përpoqën të llogarisnin ndikimin qe ka pasur nënvlerësimi i situatës dhe lidhja me shkallën e vdekshmerise.
Studimet u përpoqën të llogarisnin ndikimin e nënvlerësimit të situatës që ju bë shkallës së vdekjes ( të shkaktuar nga hendeku i sëmundjes që fillon deri në vdekje midis popullatës së prekur dhe popullatës së shëndetshme).
Ata zbuluan se në fazat e hershme të shpërthimit rreziku i vdekjes nga COVID-19 arriti në 12.2% në Wuhan, Kinë, epiqendra e sëmundjes.
Siç mund të kujtoni, sistemi mjekësor dhe infrastruktura në Wuhan ishte tejkaluar plotësisht nga pikëpamja e kapaciteteve në fazat e para të shpërthimit, duke detyruar qeverinë të ndërtojë dy spitale brenda pak më shumë se një jave.
Ndërtimi i këtyre objekteve, shoqëruar me masa të përmbajtjes si karantina dhe izolim, uli në mënyrë drastike rastet dhe shkallën e vdekjes nga COVID-19 në javët pasardhëse që nga ajo kohë.
Për nje person në Wuhan te semure, rreziku i tyre i vdekjes është me mundesi me te larte i krahasueshëm me rrezikun e vdekjes për dikë që jeton jashtë Provincës Hubei në Kinë.
Ne kete zone rreziku varion në 0.9 përqind ose më e ulët se një muaj më parë.
Vlerësimet më të fundit të rrezikut të modifikuar me vonesën në kohë për vdekje nga sëmundja koronavirus i ngjarjes së vitit 2019 në 3 zona në Kinë.
Në studimin e dytë, studiuesit në Universitetin e Otagos Departamenti i Shëndetit Publik në Uellington, Zelanda e Re përdorën të dhëna në të gjithë botën dhe rastet e fatalitetit nga Organizata Botërore e Shëndetit deri më 5 Mars për të përcaktuar një diapazon të shkallës së vdekjeve nga COVID-19.
Ashtu si Mizumoto dhe Chowell, ata u përpoqën të rregullojnë dhe korrigjojnë efektin e vonesës kohore nga raportimi i rastit deri në vdekje ose shërim.
"Vendimmarrësit e sektorit shëndetësor dhe modeluesit e sëmundjeve ndoshta duhet të marrin në konsideratë një gamë të gjerë prej 0.25% -3.0% për vlerësimet e rrezikut të fatalitetit të COVID-19," shkruajnë ata.
"Vlerat më të larta mund të jenë më të mundshme në vendet me burime te varfra, ku infrastruktura e spitalit dhe kujdesi intensiv jane te kufizuara. Vlerat më të larta gjithashtu mund të jenë të mundshme në vendet me të ardhura të larta, por me kapacitet të kufizuar në shërbimet spitalore, sepse rreziqet nga rastet e fatalitetit mund të jenë në kulmin e epidemive lokale ".
Në të dy studimet, shkencëtarët pranojnë se shkalla e vdekshmërisë mund të rritet fiktivisht ndjeshëm si për shkak të mungesës së testimit ashtu edhe të rasteve të lehta që nuk raportohen.
Ne mund të mos e dimë nivelin e vërtetë të përgjithshëm të vdekjeve për muajt në vazhdim, por ekspertët janë optimistë se do të jetë në fundin e kësaj situate me shume gjasa më pak se dy, apo edhe një përqind.
Siç kanë shkruar Chowell dhe Mizumoto:
"Për shkak se rreziku për vdekje nga COVID-19 varet direkt nga sistemi i kujdesit shëndetësor në mungesë të ilaceve farmaceutike (d.m.th. vaksinimi dhe ilaçe antivirale), ndërhyrje të përmirësuara në infrastrukturen e shëndetit publik (përfshirë masat distancuese sociale, karantinën, kontrollin e zgjeruar të infeksionit në mjediset e kujdesit shëndetësor, dhe kufizimet e lëvizjes), si dhe masat higjienike të përmirësuara në popullatën e përgjithshme dhe një rritje në kapacitetin e sistemit të kujdesit shëndetësor, duhet të zbatohen për të përmirësuar shpejt epideminë
Sources:
Mizumoto K, Chowell G. "Estimating risk for death from 2019 novel coronavirus disease, China, January–February 2020." Emerg Infect Dis. 2020 Jun. https://doi.org/10.3201/eid2606.200233
Wilson N, Kvalsvig A, Telfar Barnard L, Baker MG. "Case-fatality estimates for COVID-19 calculated by using a lag time for fatality." Emerg Infect Dis. 2020 Jun. https://doi.org/10.3201/eid2606.200320
Comments